အလြမ္းေျပ

 လူႈ႕အခြင္႕အေရးအေႀကာင္း ေျပာရင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင္႕အေရး ေႀကျငာစာတမ္း (The Universal Declaration of Human Rights) ကေတာ႕ မေျပာမျဖစ္ ေျပာရမယ္႕ အေႀကာင္းအရာ တစ္ခုပါ။

ဒုတိယ ကမၻာစစ္အျပီးမွာ လူေတြဟာ ႀကံဳေတြ႕ခဲ႕ရျပီးတဲ႕ စစ္ရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြကို လက္ေတြ႕ ရင္ဆိုင္ျပီးတဲ႕ ေနာက္မွာ ဒီလို စစ္ႀကီးမ်ိဳး ထပ္ျဖစ္မွာကို မလိုလားေတာ႕ပါဘူး။ 

ဒါေႀကာင္႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဆက္လက္ ထိမ္းသိမ္းထားႏိုင္မယ္႕ နည္းလမ္းေတြကို ရွာေဖြခဲ႕ႀကရာက ၁၉၄၈ ဒီဇင္ဘာ ၁၀ ရက္ေန႕မွာ က်င္းပတဲ႕ ကမၻာ႕ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အစည္းအေဝးကေန ဒီအခ်က္ေတြကို ကမၻာ႕လူသားအားလံုးရဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္  ေရွ႕ရွဳကာ လူ႕အခြင္႕အေရး ေႀကျငာစာတမ္း (The Universal Declaration of Human Rights)  ကို ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္က သေဘာတူပါဝင္ခဲ႕ျပီး  အတည္ျပဳ ေႀကျငာခဲ႕ႀကပါတယ္။ 

 အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင္႕အေရး ေႀကျငာစာတမ္း( ျမန္မာျပန္ )

၁၉၄၈ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ရက္ေန႕ တြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ ညီလာခံအဖြဲအစည္းၾကီးက လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကျငာစာတမ္း ၾကီးကို အတည္ျပဳ၍ ေၾကျငာ လိုက္ရာ ထိုေၾကျငာ စာတမ္းၾကီး ၏စာသားသည္ ေနာက္စာမ်က္ႏွာ မ်ားတြင္အျပည္႕အစံုပါရွိသည္။

ဤကဲ့သို႕ရာဇ၀င္တင္မည္႕ေၾကျငာခ်က္ကိုျပဳလုပ္ျပီးေနာက္ ဤညီ လာခံအစည္းအေ၀းၾကီးက ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံအားလံုး အား ထိုေၾကျငာစာ တမ္းၾကီး၏ စာသားကိုအမ်ားျပည္သူတို႕ၾကား
သိေစရန္ ေၾကျငာပါမည္႕ အေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ထို႕ ျပင္ႏိုင္ငံမ်ား၊ သို႕တည္း မဟုတ္ နယ္ေျမမ်ား၏ႏိုင္ငံေရး အဆင့္အတန္းကို လိုက္၍ ခြဲျခားျခင္းမျပဳပဲ အဓိကအားျဖင့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ အျခား ပညာေရး အဖြဲ႕အစည္း မ်ားတြင္ ထိုေၾကျငာ စာတမ္းၾကီး ကိုျဖန္႕ခ်ိေ၀ငွေစရန္ ၊ျမင္သာေအာင္ျပထား ေစရန္၊ဖတ္ၾကား ေစရန္ႏွင့္အဓိပၸယ္ရွင္းလင္း ေဖၚျပေစရန္ ေဆာင္ရြက္ ပါမည္႕အေၾကာင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း ဆင့္ဆိုလိုက္သည္။

စကားခ်ီး…

လူခပ္သိမ္း၏မ်ိဳးရိုးဂုဏ္သိကၡာႏွင့္တကြလူတိုင္းအညီအမွ်ခံစားခြင့္ရွိသည္႕အခြင့္အေရးမ်ားကိုအသိအမွတ္
ျပဳျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈ၊ ျငိမ္းခ်မ္းမႈတို႕၏ အေျခခံ အုတ္ျမစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊
လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကိုအေရးမထားမထီေလးစားျပဳျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏အက်င့္သိကၡာ ကို ခ်ိဳးေဖါက္ ဖ်က္ဆီးတတ္သည္႕ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာအျပဳအမႈမ်ားကိုျဖစ္ေပၚ ေစခဲ့ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊
လြပ္လပ္စြာဖြင့္ဟ ေျပာဆိုႏိုင္မႈ၊လြတ္လပ္စြာသက္၀င္ယံုၾကည္ႏိုင္မႈ၊ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း၊ ခ်ိဳ႕ငဲ့ ျခင္းတို႕မွ ကင္း လြတ္စြာအသက္ေမြးႏိုင္မႈတို႕ကိုခံစားရယူေစႏိုင္မည္႕ေလာကတစ္ခုေပၚေပါက္လာရန္အေရးကိုလူခပ္သိမ္း တို႕ကမိမိတို႕၏အထက္သန္ဆံုးေသာလိုလားခ်က္ဆႏၵၾကီးအျဖစ္ျဖင့္ေၾကြးေၾကာ္ေၾကျငာျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊

လူခပ္သိမ္းတို႕သည္ တရားလက္လြတ္ႏွိပ္စက္ကလူျပဳမႈ၊ အုပ္စိုးမႈႏွင့္ဖိစီးညဥ္းပန္းမႈတို႕ကိုေနာက္ဆံုးမလႊဲ သာမေရွာင္သာ လက္နက္စြဲကိုင္ကာေတာ္လွန္ျခင္း၊ ပုန္ကန္ျခင္းမျပဳေစရန္၊ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကို ဥပေဒ ျဖင့္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေပးရမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊

ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ၾကည္႕ရင္းႏွီးစြာဆက္ဆံေရးကိုပိုမိုတိုးတက္ေစရန္ၾကံေဆာင္ရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊
ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕၀င္တို႕သည္ မႈလလူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊
လူ၏ ဂုဏ္ သိကၡာကိုလည္းေကာင္း၊
ေယာက်ာၤး မိန္းမတို႕၏ တူညီသည္႕အခြင့္အေရးမ်ား ကိုလည္းေကာင္း၊ ေလးစား ယံုၾကည္ပါသည္ဟု ကုလသမဂၢတြင္ထပ္မံ၍ အတည္ျပဳျပီးသည္႕အျပင္၊ လူမႈၾကီးပြားတိုးတက္ေရးႏွင့္တကြ ပိုမိုလြတ္လပ္ေကာင္းမြန္ေသာ လူ႕ဘ၀ အဆင့္အတန္းတို႕ကို ျမွင့္တင္ရန္ သႏၷိဌာန္ ခ်ျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊

ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံတို႕သည္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕ႏွင့္ပူးေပါင္း၍ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ အေျခခံ လြတ္လပ္ခြင့္ အခြင့္အေရး မ်ားကို လည္းေကာင္း၊ ကမၻာ တ၀ွမ္းလံုးတြင္ ရိုေသ ေလးစား က်င့္သံုး ေစာင့္စည္း ၾကျခင္းကို အားေပးမည္ဟု ကတိျပဳျပီး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊

ထို႕ေၾကာင့္ အေထြေထြညီလာခံက အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကျငာစာတမ္းကို လူတိုင္း၊ အဖြဲ႕အစည္းတိုင္း အစဥ္ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးတြင္ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြပ္လပ္ခြင့္မ်ားကို ရိုေသေလးစားၾကေစရန္ ဆံုးမသြန္သင္ျခင္းျဖင့္ အားထုတ္ၾကရမည္ဟု လည္းေကာင္း၊ 

ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ထိုႏိုင္ငံတို႕၏ အာဏာပိုင္ အတြင္းရွိ နယ္ပယ္ဆိုင္ရာ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားအား အဆိုပါအခြင့္အေရးႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ထိေရာက္စြာ သိမွတ္ က်င့္သံုးေစာင့္စည္းၾကေစရန္ ျပည္တြင္းျပည္ပဆိုင္ရာ တိုးတက္ေသာေဆာင္ ရြက္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အားထုတ္ၾကရမည္ဟု လည္းေကာင္း

ရည္ရြယ္ျပီးလွ်င္ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားဆိုင္ရာ အျပည္ ျပည္ဆိုင္ရာ ေၾကျငာစာတမ္း ကို ႏိုင္ငံခပ္သိမ္း၊ လူခပ္သိမ္းတို႕တေျပးညီစြာေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကစိမ့္ေသာငွာ ယခုထုတ္ျပန္ေၾကျငာလိုက္သည္။

အပိုဒ္ (၁)
လူတိုင္းသည္ တူညီလြတ္လပ္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာျဖင့္လည္းေကာင္း၊ တူညီလြတ္လပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ေမြးဖြားလာသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုသူတို႕၌ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္တတ္ေသာ ဥာဏ္ႏွင့္က်င့္၀တ္ သိတတ္ေသာ စိတ္တို႕ရွိၾက၍ ထိုသူတို႕သည္ အခ်င္းခ်င္း ေမတၱာထား၍ ဆက္ဆံက်င့္သံုးသင့္၏။

အပိုဒ္ (၂)

လူတိုင္းသည္ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကျငာ စာတမ္းတြင္ ေဖၚျပထားသည္႕ အခြင့္အေရး အားလံုး၊ လြပ္လပ္ခြင့္ အားလံုးတို႕ကို ပိုင္ဆိုင္ ခံစားခြင့္ရွိသည္။ လူမ်ိဳးႏြယ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အသားအေရာင္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊က်ား၊ မ၊သဘာ၀အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ဘာသာစကားအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ကိုးကြယ္သည္႕ဘာသာအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ႏိုင္ငံေရး ယူဆခ်က္၊ သိုတည္းမဟုတ္ အျခားယူဆခ်က္ အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆုိင္ေသာ၊ သို႕တည္းမဟုတ္ လူမႈ အဆင့္အတန္းႏွင့္ ဆိုင္ေသာ ဇစ္ျမစ္ အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္း ဥစၥာ ဂုဏ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ မ်ိဳးရိုးဇာတိအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ အျခားအဆင့္အတန္း အားျဖင့္ျဖစ္ေစ ခြဲျခားျခင္း မရွိေစရ။

ထို႕အျပင္ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္ ေနထိုင္ရာ ႏိုင္ငံ၏ သို႕တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမ ေဒသ၏ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ျဖစ္ေစ စီရင္ပိုင္ခြင့္ ဆိုင္ရာျဖစ္ေစ တိုင္းျပည္အခ်င္းခ်င္း ဆိုင္ရာျဖစ္ေစ၊ အဆင့္အတန္း တစ္ခုခုကို အေျခ ျပဳ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေဒသ နယ္ေျမတစ္ခု၏ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ လြတ္လပ္သည္႕ နယ္ေျမ၊ သို႕ တည္းမဟုတ္ ကုလသမဂၢ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ထားရသည္႕ နယ္ေျမ၊ သို႕တည္းမဟုတ္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ ခ်ဳပ္ခြင့္အာဏာတို႕ တစိတ္တေဒသ ေလာက္သာရရွိသည္႕နယ္ေျမ စသည္ျဖင့္ယင္းသို႕ေသာနယ္ေျမမ်ား ျဖစ္သည္ ဟူေသာအေၾကာင္းကို အေထာက္အထားျပဳ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ခြဲျခားျခင္းလံုး၀မရွိေစရ။

အပိုဒ္ (၃)

လူတိုင္း၌ အသက္ရွင္ရန္ လြတ္လပ္မႈခြင့္ႏွင့္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ (၄)

မည္သူ႕ကိုမွ် ေက်းကၽြန္အျဖစ္၊ သို႕တည္းမဟုတ္ အေစအပါးအျဖစ္၊ ႏိုင္ထက္စီးနင္း ေစခိုင္းျခင္းမျပဳရ၊ လူ ကိုေက်းကၽြန္သဖြယ္ အဓမၼ ေစခိုင္းျခင္း၊ အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳျခင္းႏွင့္ထိုသေဘာသက္ေရာက္ေသာလုပ္ငန္း ဟူသမွ်ကို ပိတ္ပင္တားျမစ္ရမည္။

အပိုဒ္ (၅)

မည္သူ႕ကိုမွ်ညဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊သို႕တည္းမဟုတ္ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာလူမဆန္စြာဂုဏ္ငယ္ေစေသာ ဆက္ဆံမႈ မျပဳရ၊ သို႕တည္းမဟုတ္ ျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္းမျပဳရ။

အပိုဒ္ (၆)

လူတိုင္းတြင္ ဥပေဒအရာ၌ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦး အျဖစ္ျဖင့္ အရာခပ္သိမ္းတြင္ အသိအမွတ္ ျပဳျခင္းကို ခံယူခြင့္ ရွိသည္။

အပိုဒ္ (၇)

လူအားလံုးတို႕သည္ ဥပေဒအရာ၌ တူညီၾကသည္႕အျပင္၊ဥပေဒ၏အကာအကြယ္ကိုျခားနားျခင္းမခံရေစပဲ တူညီစြာခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ဤေၾကျငာစာတမ္းပါသေဘာတရားမ်ားကိုဖီဆန္၍ခြဲျခားျခင္းမွလည္းေကာင္း ထိုသို႕ ခြဲျခားျခင္းကို လႈံ႕ေဆာ္ျခင္းမွလည္းေကာင္း၊ ကင္းလြတ္ေစရန္ အကာအကြယ္ကို တူညီစြာ ခံစားပိုင္ ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ (၈)

ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ကေသာ္လည္းေကာင္း အျခားဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း လူတိုင္းအတြက္ေပး ထားသည္႕ အေျခခံ အခြင့္အေရး မ်ားသည္ ခ်ိဳးေဖာက္ ဖ်က္ဆီးျခင္းခံခဲ့ရလွ်င္ ထိုသို႕ ခ်ိဳးေဖာက္ ဖ်က္ဆီးေသာ ျပဳလုပ္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာေသာ နစ္နာခ်က္ အတြက္ ထိုသူသည္ ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ တရားရံုးတြင္ ထိေရာက္စြာ သက္သာခြင့္ ရႏိုင္ေစရမည္။

အပိုဒ္ (၉)

မည္သူမွ် ဥပေဒအရမဟုတ္ေသာ ဖမ္းဆီးျခင္းကိုျဖစ္ေစ၊ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစ၊ ျပည္ႏွင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစ မခံေစရ။

အပိုဒ္ (၁၀)

အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားကို အဆံုးအျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မႈေၾကာင့္ တရားဆြဲ ဆိုစီရင္ဆံုးျဖတ္ခံရာတြင္လည္းေကာင္း၊ လူတိုင္းသည္ လြတ္လပ္၍ဘက္မလိုက္ေသာတရားရံုးေတာ္၏လူ အမ်ားေရွ႕ေမွာက္တြင္ မွ်တစြာ ၾကားနာစစ္ေဆးျခင္းကို တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ (၁၁)

 (၁) လူအမ်ားေရွ႕ေမွာက္၌ ဥပေဒအတိုင္း စစ္ေဆး၍ ျပစ္မႈၾကဴးလြတ္သည္ ဟု ထင္ရွားစီရင္ျခင္းခံရသည္႕ အခ်ိန္အထိ ျပစ္မႈႏွင့္ တရားဆြဲဆိုျခင္း ခံရသူတိုင္းသည္ အျပစ္မဲ့သူဟူ၍ ယူဆျခင္းခံထိုက္သည္႕ အခြင့္အ ေရးရွိသည္။ ထိုအမႈကို ၾကားနာစစ္ေဆးရာ၀ယ္ စြပ္စြဲခံရသည္႕ျပစ္မႈအတြက္ ခုခံေခ်ပႏိုင္ရန္လိုအပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကို ထိုသူအား ေပးျပီး ျဖစ္ေစရမည္။

 (၂) တစ္ဦးတစ္ေယာက္အား ႏိုင္ငံဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒအရျဖစ္ေစ ၊ျပစ္မႈမေျမာက္ေသာလုပ္ရပ္ သို႕မဟုတ္ ပ်က္ကြက္မႈ အရ ဆြဲဆိုျပစ္ေပးျခင္း မျပဳရ။ ထို႕အျပင္ ျပစ္မႈ ၾကဴးလြန္စဥ္ အခါက ထိုက္သင့္ေစႏိုင္ေသာအျပစ္ဒဏ္ထက္ ပိုမိုၾကီးေလးေသာ ျပစ္ဒဏ္ကို ထိုက္သင့္ျခင္း မရွိေစရ။

အပိုဒ္ (၁၂)

မည္သူမွ် မိမိသေဘာ အတုိင္း ေအးခ်မ္း လြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ျခင္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏မိသားစုကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊မိမိ၏ေနအိမ္အသိုက္အ၀န္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ စာေပး စာယူ ကိုေသာ္ လည္းေကာင္း ဥပေဒအရ မဟုတ္ေသာ ၀င္ေရာက္ စြတ္ဖက္ျခင္း မခံေစရ။ ထို႕အျပင္မိမိ၏ ဂုဏ္သိကၡာကိုလည္း အထက္ပါ အတိုင္း ပုတ္ခတ္ျခင္း မခံေစရ။ လူတိုင္းတြင္ ထိုသို႕၀င္ေရာက္ စြတ္ဖက္ျခင္းမွေသာ္ လည္းေကာင္း ပုတ္ခတ္ ျခင္းမွေသာ္လည္းေကာင္း ဥပေဒအရ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ (၁၃)

(၁) လူတိုင္းတြင္ မိမိ၏ ႏိုင္ငံနယ္နမိတ္ အတြင္း၌ လြတ္လပ္စြာ သြားလာ ေရႊ႕ေျပာင္း ႏိုင္ခြင့္၊ ေနထိုင္ခြင့္ရွိ သည္။
(၂) လူတိုင္းတြင္ မိမိေနထိုင္ရာ တိုင္းျပည္မွလည္းေကာင္း၊ အျခားတုိင္းျပည္မွလည္းေကာင္း ထြက္ခြာသြား ပိုင္ခြင့္ရွိသည္႕အျပင္ မိမိ၏တိုင္းျပည္သို႕ ျပန္လာပိုင္ခြင့္လည္းရွိသည္။

အပိုဒ္ (၁၄)

(၁) လူတိုင္း တြင္ ညဥ္းပန္း ႏွိပ္စက္ ခံေနရျခင္းမွ လြတ္ကင္းရန္ အျခား တုိင္းျပည္မ်ား ၌ ေအးခ်မ္းစြာ ခုိလံႈ ေနႏိုင္ ခြင့္ ရွိသည္။
(၂) ႏိုင္ငံေရး ႏွင့္ မပတ္သတ္ သည္႕ ျပစ္မႈမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကုလသမဂၢ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ သ ေဘာထားမႈမ်ားကိုဖီဆန္ေသာ အမႈမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမွန္ပၚေပါက္လာေသာျပစ္မႈေၾကာင့္ တရားဆြဲဆိုျခင္း ခံရသည္႕ အမႈအခင္းမ်ားတြင္ အထက္ပါအခြင့္အေရးကို အသံုးမျပဳႏိုင္ေစရ။

အပိုဒ္ (၁၅)

(၁) လူတိုင္းသည္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူပိုင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) ဥပေဒအရ မဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ကို စြန္႕လႊတ္ျခင္း မခံေစရ၊ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ေသာ အခြင့္အေရးကိုလည္း ျငင္းပယ္ျခင္းမခံေစရ။

အပိုဒ္ (၁၆)

(၁) အရြယ္ ေရာက္ျပီးေသာ ေယာက်ာၤးႏွင့္ မိန္းမတို႕တြင္ လူမ်ိဳးကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ကိုးကြယ္သည္႕ဘာသာကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊အေၾကာင္းျပဳ၍ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႕သတ္ ျခင္း မရွိပဲ၊ ထိမ္းျမားႏိုင္ခြင့္ႏွင့္ မိသားစုထူေထာင္ႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါေယာက်ာၤးႏွင့္မိန္းမတို႕သည္လင္ မယား အျဖစ္ ေပါင္းသင္းေနစဥ္ အခ်ိန္အတြင္း၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္ေထာင္ကိုဖ်က္သိမ္း၍ ကြာရွင္း ၾကသည္႕ အခါ၌ ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ လက္ထပ္ ေပါင္းသင္း အိမ္ေထာင္ ျပဳျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ တူညီ သည္႕အခြင့္အေရးမ်ားကို ရရွိထိုက္သည္။
(၂) သတို႕သားႏွင့္ သတို႕သမီး ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္၏ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာဆႏၵရွိမွသာလ်င္ ထိမ္းျမားျခင္း ကိုျပဳရမည္။
(၃) မိသားစုတစ္ခုသည္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ သဘာ၀က်ေသာ အေျခခံ အဖြဲ႕တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ထိုမိသားစု သည္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ အစိုးရတို႕၏ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းကို ခံယူခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ (၁၇)

လူတိုင္းတြင္ မိမိတစ္ဦးခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခား သူမ်ားႏွင့္ ဖက္စပ္၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပစၥည္း ဥစၥာတို႕ကို ပိုင္ဆိုင္ရန္အခြင့္အေရးရွိရမည္။ဥပေဒအရမဟုတ္လွ်င္၊ မည္သူမွ် မိမိ၏ ပစၥည္းဥစၥာ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ကို စြန္႕လႊတ္ျခင္း မခံေစရ။

အပိုဒ္ (၁၈)

လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚၾကံဆႏိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာခံယူရပ္တည္ႏိုင္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာသက္ ၀င္ ကိုးကြယ္ႏိုင္ခြင့္ ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ား၌ မိမိ ကိုးကြယ္သည္႕ ဘာသာ ကို သို႕တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ ယံုၾကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ ေျပာင္းလဲႏိုင္ခြင့္ ပါ၀င္သည္႕အျပင္၊ မိမိတစ္ေယာက္ခ်င္း ျဖစ္ေစ၊ အျခား သူမ်ားႏွင့္ စုေပါင္း၍ ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူ အမ်ားေရွ႕ေမွာက္တြင္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ မဟုတ္ပဲ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိကိုးကြယ္ေသာ ဘာသာကို သို႕တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ ယံုၾကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ သင္ျပႏိုင္ခြင့္၊ က်င့္သံုးႏိုင္ခြင့္၊ ၀တ္ျပဳကိုးကြယ္ႏိုင္ခြင့္ႏွင့္ေဆာက္တည္ႏိုင္ခြင့္တို႕လည္းပါ၀င္ သည္။

အပိုဒ္ (၁၉)

လူတိုင္းတြင္လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ယူဆႏိုင္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟေဖၚျပႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါအခြင့္ အေရးမ်ား၌ အေႏွာက္အယွက္မရွိပဲ လြတ္လပ္စြာထင္ျမင္ယူဆႏိုင္ခြင့္ပါသည္႕အျပင္၊ ႏိုင္ငံနယ္နမိတ္မ်ား ကိုေထာက္ထားရန္ မလိုပဲ သတင္း အေၾကာင္းအရာႏွင့္ သေဘာတရားကို တနည္းနည္းျဖင့္ လြတ္လပ္စြာ ရွာယူဆည္းပူးႏိုင္ခြင့္၊ လက္ခံႏိုင္ခြင့္ႏွင့္ ေ၀ငွျဖန္႕ခ်ီခြင့္တို႕လည္းပါ၀င္သည္။

အပိုဒ္ (၂၀)

(၁) လူတိုင္းတြင္ လြတ္လပ္ေအးခ်မ္းစြာ စုေ၀းႏိုင္ခြင့္ႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခြင့္တို႕ရွိသည္။
(၂) မည္သူ႕ကိုမွ် အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုသို႕ ၀င္ေစရန္အတင္းအက်ပ္မျပဳရ။

အပိုဒ္ (၂၁)

အပိုဒ္ (၂၂)

                                     လူတိုင္းတြင္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးအေနႏွင့္ လူမႈေရးလံုျခံဳခြင့္ ရယူပိုင္ခြင့္ရွိသည္႕အျပင္ ႏိုင္ငံ ေရး ၾကိဳးပမ္းမႈျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံတကာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊

ႏိုင္ငံ အသီးသီး ၏ ဖြဲ႕စည္းပံုႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ သယံဇာတ အင္အားႏွင့္လည္းေကာင္း၊

ထိုလူ၏ ဂုဏ္သိကၡာ ႏွင့္ စရိုက္လကၡဏာ လြပ္လပ္ စြာတိုးတက္ျမင့္မားေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္ေသာ စီးပြားေရး၊လူမႈေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈ အခြင့္အေရးမ်ား ကို သံုးစြဲပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ (၂၃)

(၁) လူတိုင္းတြင္ အလုပ္လုပ္ရန္လည္းေကာင္း၊ မိမိႏွစ္သက္ရာ အသက္ေမြးမႈ အလုပ္အကိုင္ကိုလြတ္လပ္ စြာ ေရြးခ်ယ္ရန္ လည္းေကာင္း၊ တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္ေသာ အလုပ္ခြင္၏ အေျခအေန ကို ရရွိရန္ လည္း ေကာင္း၊ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ရျခင္းမွ အကာအကြယ္ရရွိရန္လည္းေကာင္း အခြင့္အေရးရွိသည္။
(၂) လူတိုင္းတြင္ခြဲျခားျခင္းမခံရေစဘဲ၊တူညီေသာအလုပ္အတြက္တူညီေသာအခေၾကးေငြရႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။
(၃) အလုပ္လုပ္ကိုင္သည္႕လူတိုင္းတြင္၊မိမိႏွင့္ မိမိ၏မိသားစုအတြက္လူ႕ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ညီေအာင္ေနထိုင္ စားေသာက္ႏိုင္ရန္၊ စိတ္ခ်ေလာက္သည္႕အျပင္၊ တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္သည္႕ လစာ ေၾကးေငြ ရပိုင္ခြင့္ရွိ သည္။ လိုအပ္ခဲ့ လွ်င္ အျခားနည္းလမ္းမ်ားမွ လူမႈေရးအေထာက္အပံ႕ကိုလည္း ထပ္မံ၍ ရႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။
(၄) လူတိုင္းတြင္ မိမိ အက်ိဳး ခံစားခြင့္ကို ကာကြယ္ရန္ အလုပ္သမား အစည္း အရံုးမ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္၊ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ရွိသည္။

အပိုဒ္ (၂၄)

လူတိုင္းတြင္ သင့္ျမတ္ေလ်ာ္ကန္စြာ ကန္႕သတ္ထားသည္႕အလုပ္လုပ္ခ်ိန္အျပင္၊လစာႏွင့္တကြ အခါအား ေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္ထား သည္႕ အလုပ္အားလပ္ရက္ မ်ား ပါ၀င္သည္႕ အနားယူခြင့္ႏွင့္ အားလပ္ခြင့္ ခံစား ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ (၂၅)
(၁)လူတိုင္းတြင္ မိမိႏွင့္တကြ မိမိ၏ မိသားစု က်န္းမာေရးႏွင့္ တကြ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ ေအးခ်မ္းစြာေနထိုင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အစာအဟာရ၊ အ၀တ္အထည္၊ ေနအိမ္ ၊ေဆး၀ါး အကူအညီႏွင့္ လိုအပ္သည္႕ လူမႈေရး အေထာက္ အပံ႕မ်ား ပါ၀င္ေသာ  သင့္ေတာ္ေလွ်ာက္ပတ္သည္႕ လူမႈအဆင့္အတန္းကိုရယူခံစားခြင့္ရွိသည္။ ထို႕အျပင္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ေသာအခါ၌လည္းေကာင္း၊ မက်န္းမမာ ျဖစ္ေသာအခါ၌လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္အဂၤါမစြမ္း မသန္ျဖစ္ေသာ အခါ၌လည္းေကာင္း၊ မုဆိုးမ ျဖစ္ေသာအခါ၌လည္းေကာင္း၊ အသက္အရြယ္ အိုမင္းေသာ အခါ၌လည္းေကာင္း၊ မိမိကိုယ္တုိင္က မတတ္ႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ၀မ္းစာရွာမွီးႏိုင္ေသာ နည္းလမ္း မရွိေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ ေနထိုင္ စားေသာက္ေရးတြက္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရမႈ အခြင့္အေရးရွိသည္။

(၂) သားသည္ မိခင္မ်ားႏွင့္ ကေလးမ်ားသည္ အထူး ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ႏွင့္ အကူအညီေပးျခင္းကို ရခြင့္ရွိ သည္။ ဥပေဒ အရ ထိမ္းျမားျခင္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ အျခား နည္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ ေမြးဖြားေသာ ကေလး အားလံုးသည္ တူညီေသာ လူမႈကာကြယေစာင့္ေရွာက္ေရးကို ရယူခံစားၾကရမည္။

အပိုဒ္ (၂၆)

(၁) လူတိုင္းသည္ ပညာ သင္ယူႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အနည္းဆံုး မူလတန္းႏွင့္ အေျခခံ အဆင့္ အတန္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားေရးသည္ အခမဲ့ျဖစ္ရမည္။ မႈလတန္းပညာသည္မသင္မေနရပညာျဖစ္ရမည္။ စက္မႈပညာ ႏွင့္ အသက္ေမြးမႈ ပညာမ်ားကို ေယဘူယ် အားျဖင့္ သင္ၾကား ရယူႏိုင္ေစရမည္။ ထို႕ အျပင္ အထက္တန္း ပညာအတြက္ အရည္အခ်င္းကို အေျခခံျပဳ၍ တူညီေသာအခြင့္အေရးရရွိေစရမည္

(၂) ပညာသင္ၾကားေရးကို လူသားတို႕၏ စရိုက္လကၡဏာ အျပည္႕အ၀ တိုးတက္မႈအျပင္၊ လူ႕အခြင့္အေရး ႏွင့္ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ ရိုေသေလးစားမႈတို႕ကို ရွင္သန္ဖြံ႕ျဖိဳးလာေစရန္ ရည္ရြယ္၍ သင္ၾကားေစရမည္။ ပညာသင္ၾကားေရးသည္ ႏိုင္ငံအားလံုးတို႕တြင္လည္းေကာင္း၊လူမ်ိဳးစုမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရး အသင္းအဖြဲ႕မ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ အခ်င္းခ်င္းနားလည္မႈ၊ သည္းခံမႈႏွင့္ ခင္မင္ရင္ႏွီးမႈ တို႕ကိုအားေပးရ မည္။ ထို႕အျပင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္တံ့ေအာင္ေဆာင္ရြက္ရန္ အလို႕ငွာ၊ ကုလသမဂၢ၏ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို လည္း ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ အားေပးရမည္။
(၃) မိဘတို႕တြင္ မိမိတို႕၏ကေလးမ်ားသင္ယူရမည္႕ ပညာအမ်ိဳးအစားကိုေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေသာလက္ဦးအခြင့္ အေရးရွိသည္။

အပိုဒ္ (၂၇)

(၁) လူတိုင္းတြင္ သက္ဆိုင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈေလာက၌ လြပ္လပ္စြာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခြင့္ သုခုမပညာရပ္ မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ လိုက္စား ေမြ႕ေလ်ာ္ႏိုင္ခြင့္၊ သိပၸံပညာ ထြန္းကားေရး လုပ္ငန္းမ်ား တြင္ လြတ္လပ္စြာ ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ခြင့္ ႏွင့္ ထိုပညာ၏အက်ိဳးအာနိသင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာခံစားသံုးစြဲႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။
(၂) လူတိုင္းတြင္ သိပၸံမွ ျဖစ္ေစ၊ စာေပမွ ျဖစ္ေစ၊ သုခုမပညာမွျဖစ္ေစ၊ မိမိ ကိုယ္ပိုင္ ဥာဏ္ျဖင့္ ၾကံစည္ဖန္ တီးမႈမွ ျဖစ္ထြန္းလာသည္႕ ဂုဏ္ ႏွင့္ေငြေၾကး အက်ိဳးအျမတ္မ်ားကို ခံစားရယူႏိုင္ရန္ အခြင့္အေရး အတြက္ ကာကြယ္မႈကိုရရွိရန္ အခြင့္အေရးရွိသည္။

အပိုဒ္ (၂၈)

လူတိုင္းသည္ ဤေၾကျငာစာတမ္းတြင္ေဖာ္ျပထားသည္႕ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အျပည္႕ အစံု ရယူႏိုင္ေသာ လူမႈ ဆက္ဆံေရး အေျခအေန ႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနတို႕၏ အက်ိဳးေက်းဇူးကို ခံစားႏိုင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ (၂၉)

(၁) မိမိ၏ စရိုက္လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ ႏိုင္သည္႕ တစ္ခုတည္းေသာ လူ႕ အသို္က္အ၀န္း အတြက္ လူတိုင္း၌ တာ၀န္ရွိသည္။
(၂) မိမိ၏အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကိုသံုးစြဲရာတြင္လူတိုင္းသည္၊အျခားသူမ်ား၏အခြင့္အေရး မ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳ၍ ရိုေသ ေလးစားေစရန္ အလို႕ငွာ လည္းေကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီ က်င့္သံုးေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ကိုယ္က်င့္တရား အျပင္၊ ရပ္ရြာ ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕ အ က်ိဳးစီးပြားျဖစ္ထြန္းေရးတို႕အတြက္၊တရားမွ်တစြာက်င့္ေဆာင္ရန္အလို႕ငွာလည္းေကာင္း၊ဥပေဒကျပဌာန္း ထားသည္႕ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားျဖင့္သာ ကန္႕သတ္ျခင္းခံရမည္။
(၃) အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္ မ်ားကို မည္သည္႕ အမႈကိစၥတြင္မွ် ကုလသမဂၢ၏ ရည္ရြယ္ ခ်က္မ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း၊ အေျခခံမႈမ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း ဆန္႕က်င္၍မသံုးစြဲရ။

အပိုဒ္ (၃၀)

ဤေၾကျငာစာတမ္းပါ အခြင့္အေရးႏွင့္တကြ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား ပ်က္စီးရာ ပ်က္စီးေၾကာင္းတို႕ကို ရည္ရြယ္၍ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအတြက္ ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္စုအတြက္ ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္အတြက္ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ရန္ အခြင့္ရွိသည္ ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ကို္ယ္တိုင္ေဆာင္ရြက္ရန္အခြင့္ရွိသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း အဓိပၸယ္ပိုင္ျခား ေကာက္ယူျခင္းမရွိေစရ။

( ဆက္ပါဦးမည္ ) 

 Ref:

www.un.org

www.myanmarpyay.freezoka.net

အလြမ္းေျပ