အလြမ္းေျပ

“ဗန္းစကားမ်ားသည္ အခ်ည္းအႏွီးမဟုတ္ေပ။ လူမ်ဳိး၏ ယဥ္ေက်းမႈေနာက္ခံကားႏွင့္ စ႐ုိက္သြင္ျပင္ကုိလည္းေကာင္း၊ စကားေျပအတတ္ကုိလည္းေကာင္း၊ ဥပမာ၊ ဥပစာ သုံးစဲြပုံကုိလည္းေကာင္း ေဖာ္ျပလ်က္ရိွေနေပသည္ …” ဟု စာေရးသူ လွသမိန္က "ျမန္မာဗန္းစကား အဓိပၸာယ္ႏွင့္ သုံးနည္း" စာအုပ္မွာေျပာခဲ႕ပါတယ္။

ဗန္းစကား ေတြကို က်မတို႕ ေန႕စဥ္ သံုးစြဲေျပာဆိုရာမွာ ကိုယ္မသိလိုက္ဘဲ အနည္းနဲ႕ အမ်ား သံုးျဖစ္သြားႀကတာပါပဲ။ တကယ္ေတာ႕ စကားေျပာ စကားလံုး အသံုးအနွုန္းေတ၊ြ က်မတို႕ စကားေျပာဟန္ေတြ ေျပာင္းေျပာင္းလာႀကတာကို က်မတို႕ေတြ သတိမထားမိလိုက္တာမ်ားပါတယ္။ ေန႕တိုင္း ဒီလိုပဲ ေျပာျဖစ္ေနႀကတာကိုး။

၅နွစ္ေလာက္ ႀကာေအာင္ ျမန္မာျပည္နဲ႕ ေဝးသြားတဲ႕ က်မ ဦးေလးတစ္ေယာက္ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ေရာက္ေတာ႕ သူက တအံ႕တႀသ ..“ဟ .. ငါ ျမန္မာစကား မတတ္ေတာ႔ သလိုပဲ မင္းတို႕ ေျပာေနတာေတြ ငါ တစ္ဝက္ေလာက္ပဲ နားလည္ တယ္ဟ” လို႕ သူ႕သားေတြကို ေျပာေနတာ က်မ သတိထားမိ္ခဲ႕ဖူးတယ္။ လူငယ္ေတြရဲ႕ ဗန္းစကား သံုးစြဲမွဳက ပိုသိသာပါတယ္။ က်မတို႕ ေရွးေဟာင္း ရုပ္ရွင္ေတြ ႀကည္႕မိႀကတဲ႕အခါလည္း စကားေျပာပံုစံ အသံုးအနွဳန္းေတြ လံုးဝမတူေအာင္ ကြဲျပားေနတာ သတိထားမိမွာပဲ.။

ဗန္းစကားေတြ ဘယ္လိုေပၚလာ..

ဗန္းစကားေတြက တစ္ခ်ိဳ႕ ဝတၱဳေတြ၊ ရုပ္ရွင္ေတြထဲမွာ ဇာတ္လမ္းထဲက ဇာတ္ေကာင္ ေတြ၊ ဇာတ္သမား၊အျငိမ္႕လူပ်က္စတဲ႕သူေတြ ေျပာလိုက္ရာက ေခတ္စားလာျပီး လူသံုးမ်ားလာတာေတြ အေတြ႕ရမ်ားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က စာေရးဆရာက ဥာဏ္ကြန္႕ျပီး သံုးလိုက္တဲ႕ စကားလံုးျဖစ္ျပီး၊ တခ်ိဳ႕ကေတာ႕ အျပင္မွာ သံုးေနတာ ေတြ႕တဲ႕ စကားကို ယူသံုးလိုက္တာမ်ိဳးကေန ပိုတြင္က်ယ္လာတာကိုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

ဘယ္သူေတြက ဘယ္လိုသံုး..

ဗန္းစကားကို သံုးစြဲႀကတာကေတာ႕ ေခတ္လူငယ္ အမ်ားစုပါ။ ဗန္းစကားေတြဟာ လူအစုအဖြဲ႕တစ္ခုခုကေနျပီး သူတို႕အခ်င္းခ်င္းသာ နားလည္သံုးစြဲဖို႕ စတင္္တည္ထြင္ လိုက္ရာကေန စတင္ျပန္လာႀကတာ မ်ားပါတယ္။ ဥပမာ - ေက်ာင္းသားေလာက၊ အလုပ္သမားေလာက၊ ေဂးေလာက၊ အေရာင္းအဝယ္ သမားေလာက စတဲ႕ သူအဖြဲ႕ ေနရာေးသအလိုက္ လူေတြက သူတို႕အခ်င္းခ်င္း နားလည္ဖို႕သာ စကားကို တည္ထြင္ သံူးစြဲ တတ္ႀကပါတယ္။

ဘာေႀကာင္႕ အေရးပါ..

တခ်ိဳ႕ေသာ ဗန္းစကားေတြဟာ ေပၚလာႀကျပီး တာရွည္မခံပဲ ေပ်ာက္သြားႀကျပီး တခ်ိဳ႕ စကားေတြကေတာ႕ မူရင္းသံုးေနတဲ႕ စကားေနရာမွာ အစားထိုး သံုးစြဲျပီး ေနရာယူသြားႀကတာလည္း ရွိပါတယ္။ တကယ္႕ကို ပို ဆိုလိုရင္းေရာက္တဲ႕ စကားလံုးမ်ိဳးဆိုရင္ ေနရာယူ သံုးစြဲမွဳက ပိုျမန္ပါတာေတြ႕ရပါတယ္။

ဒါေႀကာင္႕ ဗန္းစကားေတြဟာလည္း စာေပ ယဥ္ေက်းမွဳ တိုးတက္မွဳ လမ္းေႀကာင္းရဲ႕ မွတ္ေက်ာက္ေတြ ထဲက တစ္ခု အပါအဝင္လို႕လဲ ဆိုနိုင္တာေႀကာင္႕ အေရးႀကီး ေလ႕လာရမယ္႕ တစ္ခုလည္း ျဖစ္တယ္လို႕ ထင္မိပါတယ္။ ဗန္းစကားေတြထဲမွာလည္း စာေပ အလကၤာ အဖြဲ႕ေတြ ၊ ေနာက္တစ္ခ်က္က ေခတ္တစ္ခုကို ကိုယ္စားျပဳ ေဖာ္ျပေနတဲ႕ ပံုရိပ္ေတြလည္း ေတြ႕ရတတ္တာေႀကာင္႕ ဗန္းစကားမွတ္တမ္း တစ္ခုေတာ႕ အေသအခ်ာ ရွိသင္႕႔တယ္လို႕ ယူဆရပါတယ္။

ေခတ္ရဲ႕ ဗန္းစကားက ဘယ္သူေတြအတြက္ ဘာေႀကာင္႕အေရးပါ..

က်မတို႕ေတြ ေရွးတုန္းက ရုပ္ရွင္ေတြ ႀကည္႕ရင္ ႀကည္႕လို႕သာ ႀကည္႕ေရာ စကားေျပာပံု ေတြေႀကာင္႕ ဇတ္လမ္းအရမ္း(အရမ္း)ေကာင္းမွသာ ဇတ္လမ္းထဲ ကိုယ္ပါသြားျပီး မဟုတ္ရင္ေတာ႕ ကိုယ္နဲ႕မဆိုင္သလို ဇာတ္လမ္းႀကည္႕ေနတာပါလား ဆိုတဲ႕ စိတ္ေပ်ာက္ျပီး ဇာတ္လမ္းထဲ ကိုယ္ဝင္သြားသလို ခံစားရတာ သြားတာ မရွိသေလာက္ပါပဲ။

အဲဒီလိုပါပဲ ခုေခတ္ အနုပညာဖန္တီးသူ စာေရးဆရာ၊ သီခ်င္းေရးဆရာ၊ ဇာတ္ညႊန္းေရးဆရာ ၊ သရုပ္ေဆာင္၊ အဆိုေတာ္၊ ဘေလာ႕ကာ အစရွိသူေတြဟာ ေခတ္စကားေတြနဲ႕ အဆက္အသြယ္ မျပတ္သင္႔ပါဘူး။ ကိုယ္ဖန္တီးလိုက္တဲ႕ အရာ သူ႕ရင္ထဲေရာက္ဖို႕ သူ႕စကားနဲ႕ေျပာမွသာ ထိုးေဖာက္နိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ေပးခ်င္တဲ႕ အေႀကာင္းအရာ (Message) ကို တားကတ္ေရာက္ေအာင္ပို႕နိုင္ဖို႕ ဒါကလည္း အေရးႀကီးတဲ႕ အခ်က္တစ္ခ်က္လို႕ ထင္မိပါတယ္။ ဒီေနာက္ပိုင္း မီဒီယာရဲ႕ အေရးပါမွဳကလည္း ပိုပို ႀကီးထြားလာတာ ျမင္သာထင္သာပါပဲ။

ဒီလိုပါပဲ ဖြ႕ံျဖိဳးေရး လုပ္တဲ႕သူ (Development worker ) ေတြ၊ သုေတသနသမား (Researcher ) ေတြကလည္း တစ္မ်ိဳးတစ္ဘာသာ တစ္ရြာ တစ္ပုဒ္ဆန္းေနတဲ႕ စကားေတြကိ္ု သိရွိထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုရင္ ေနရာေဒသတစ္ခု ဒါမွသာ တကယ္႕ ရပ္ရြာေဒသမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြ ၊ လိုအပ္ေနတာေတြကို သိရွိဖို႕ ေဒသက လူေတြနဲ႕ အဆင္ေျပဖို႕လိုပါတယ္၊ သူတို႕နဲ႕ တသားတည္း ျဖစ္လာမွ ကတယ္႕ျပသနာေတြကို သိရွိလာမွာပါ၊ မဟုတ္ရင္ အေပၚရံအလႊာမွာ အစစ္မွန္ဘာမွ ေတြ႕ရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဗန္းစကား၊ ေဒသစကားေတြဟာ ေဒသကလူေတြနဲ႕ သူတို႕ အႀကား အလြယ္တကူရင္းနွီး ကၽြမ္းဝင္ေစတဲ႕ အေကာင္းဆံုး အေထာက္အကူျပဳတဲ႕ အရာလို႕ ဆိုနိုင္ပါတယ္။ ထင္သာျမင္သာ ေျပာရရင္ English စကားေျပာနိဳင္တဲ႕သူက American သူငယ္ခ်င္းနဲ႕ ပိုရင္းနွီးခင္မင္သလိုမ်ိဳးေပါ႕။

အဓိက အားျဖင္႕ေတာ႕ လူတိုင္းအတြက္ လူမွဳဆက္ဆံေရးမွာ ဗန္းစကားက တစ္ေထာင္႕ တစ္ေနရာက အေရးပါတယ္ ဆိုတဲ႕ အခ်က္ပါပဲ။ ဒါေႀကာင္႕ ဗန္းစကားကို မ်က္ေခ် မျပတ္သင္႕ဘူးလို႕ ဆိုခ်င္ပါတယ္။

သတိမူစရာ..

ဘယ္အရာမဆို အေကာင္းနဲ႕ အဆိုး အျမဲ ဒြန္တြဲေနသလို ဗန္းစကားသံုးစြဲမွဳက လည္း အလြန္အကၽြံဆို မေကာင္းသလို။ ဗန္းစကားတိုင္းကလဲ သံုးစြဲသင္႕ မသံုးစြဲသင္႕ စဥ္းစားဆင္ျခင္ျပီးမွ သံုးသင္႕ပါတယ္။ ေနာက္ ဗန္းစကား သံုးလြန္းရင္ လူေပါ႕ ၊ စကားအတည္ မေျပာတဲ႕ လူတစ္ေယာက္လို ျဖစ္ျပီး လူေလးစား ယံုႀကည္မွဳ က်ဆင္းနိုင္တာလည္း သတိျပဳမိဖို႕ လိုပါတယ္။

သူငယ္ခ်င္းအခ်င္းခ်င္း စကားေျပာရာမွာ ဗန္းစကားဟာ ပိုျပီး ရင္းနွီးမွဳကို ျပသရာ ေရာက္သလို လူငယ္ခ်င္း ပိုျပီး ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ရင္းနွီးေစတာ ေတြရပါတယ္။ ဒါေပမယ္႕႔ နားမလည္တဲ႕ စကားမ်ိဳး ျဖစ္ေနရင္ေတာ႕ အထင္မွား မွဳေတြကိုပါ သယ္ေဆာင္လာနိုင္ေစပါတယ္။

ဒါေႀကာင္႕ ဗန္းစကား ေျပာဆိုရာမွာ ေနရာ၊ ေဒသ၊ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါ စတဲ႕ ကာလံ ေဒသံ ံကို မေျပာခင္ စဥ္းစားဖို႕ေတာ႕ လိုမယ္ ထင္ပါတယ္။

ရံုးအစည္းအေဝးမွာ ေဘာ႕စ္ကို သြားျပီး “ ဘိုးေတာ္.. ပြားတာေတြေတာ႕ မ်ားေနျပီ၊ နားပါဦး။ ေဘးဘီလည္း ေဝ႕ဦးေနာ္။ အိုင္ဒီရာေေတြ က်န္ခဲ႕ေနျပီ။ ဒီအတိုင္းဆို နားကားသြားလိမ္႕မယ္.. အေျခအေနကို နားေလးဘာေလး စြင္႕ဦး” လို႕ သြားေျပာလို႕ကေတာ႕ ေစတနာစကားေပမယ္႕ .. ရံုးေပါက္ဝကေန ကန္ခ်ခံရမွာ.. ေသခ်ာပါပဲ..။

ဒါေႀကာင္႕ အေရးပါတဲ႕ ျမန္မာ႕ ဗန္းစကားေတြကို မွတ္တမ္းမွတ္ရာ ေသခ်ာေလ႕လား ထားရွိရေအာင္ သတိျပဳမိေစခ်င္တာရယ္။ အသံုးအစြဲမွာ သတိနဲ႕ ကာလံ ေဒသံႀကည္႕ျပီး သံုးဖို႕ ကိုယ္ေတြ႕ေလးနဲ႕ ယွဥ္ျပီး ကိုယ္႕လို ဝါသနာရွင္ေတြကို သတိေပခ်င္တာရယ္ေႀကာင္႕ .. ဒီစာေလးကို ေရးလိုက္ပါတယ္ရွင္..။

ခင္မင္စြာျဖင္႕ ..

အလြမ္းေျပ

(မွတ္ခ်က္ - ကိုယ္ထင္ရာ ကိုယ္ပြားထားျခင္းသာ ျဖစ္တာေႀကာင္႕ ပညာရွင္မ်ားက အမွားမ်ားရွိရင္ ပိုးစိုးပက္စက္ ေထာက္ျပနိုင္ပါေႀကာင္း၊ ျဖည္႕စြက္နိုင္ပါေႀကာင္း အကူညီေတာင္း ပါတယ္ရွင္ း)